pytania na egzamin magisterski SWPS

Maxivitt

Rola ja w funkcjonowaniu człowieka.

jasmine · Gość

Pojęcie Ja: zawartość naszego Ja, to znaczy spostrzegane przez nasze własne myśli, przekonania i cechy osobowości.

Składniki schematu Ja: samoopis(sądy deskryptywne), samoocena (sądy ewaluatywne). Samoocena może być dokonywana z perspektywy własnej lub innych ludzi.

Rola struktury „Ja”
Już w końcu trzeciego roku życia można u dziecka dostrzec pierwsze objawy jego zdolności do poznawczego wyodrębniania siebie z otoczenia. Można dostrzec wyłanianie się pojęcia „Ja”.

Dzięki temu wyodrębnieniu człowiek ma zdolność rozdzielania doświadczeń takich, które odnoszą się do niego i takich, które odnoszą się do obiektów świata zewnętrznego (rozróżnianie snów, fantazji, myśli, marzeń od tego co rzeczywiste). Ale struktura „Ja” to nie tylko narzędzie orientacji.

Ustabilizowanie poczucia tożsamości jest przesłanką do wytworzenia ważnych mechanizmów regulacyjnych u człowieka. Powstaje dążenie do zgodności tego, co człowiek czuje, myśli i robi z tym, co odpowiada jego wyobrażeniom o sobie samym. To, co niezgodne z tymi przekonaniami człowiek stara się wyeliminować ze świadomości i pola działania. Nie zawsze niestety się to udaje. Nieraz mogą pojawiać się treści niespójne z wyobrażeniem o sobie samym (dysonans). Może to być na przykład uczucie lęku u osoby, która uważa się za odważną, bądź pojawiająca się pokusa dokonania czynu nieuczciwego u człowieka, który przypisuje sobie wysokie walory moralne. Ale i w samych wyobrażeniach o sobie mogą istnieć niezgodności. Niespójność w sferze tożsamości może być źródłem poważnych zakłóceń w zachowaniu.

W naszym postępowaniu kierujemy się tylko wewnętrznymi wyobrażeniami o nas samych, bądź mamy na uwadze również opinie innych ludzi i postępujemy zgodnie z ich oczekiwaniami.
Ta druga tendencja nazywana jest samonadzorowaniem lub obserwacyjną samokontrolą.

Ustalanie własnej tożsamości to aktywny proces, który dokonuje się pod wpływem czynników sytuacyjnych – społecznych oddziaływań uprzednio utrwalonych przekonań. Tak więc określenie samego siebie nie jest odczytywaniem jakiegoś raz na zawsze ustalonego zapisu, lecz jest konstruowaniem samego siebie w danej sytuacji według wewnętrznych lub zewnętrznych kryteriów.

Człowiek dąży też do tego, by przypisywać sobie cechy pozytywnie oceniane, bo jest to przesłanką pozytywnej samooceny, a więc i poczucia własnej wartości.
Oba wymienione aspekty struktury „Ja” poczucie własnej wartości i poczucie własnej tożsamości odgrywają istotną rolę jako czynniki nadające stabilność osobowości człowieka. Innymi słowy są one przesłankami samokontroli.
Istota samokontroli polega na uporządkowaniu różnych sprzecznych dążeń i impulsów. Brak samokontroli to niemożność zapanowania nad impulsami i emocjami. Ludzie różnią się pod względem stopnia samokontroli. Osoby o wysokim stopniu samokotroli są zazwyczaj surowi, chłodni, zachowujący dystans, narzucający sobie ograniczenia i wyrzeczenia. Z kolei osoby o niskim stopniu samokontroli charakteryzują się
zmiennością poglądów i postaw, podporządkowują się chwilowym zachciankom, wykazują brak tolerancji na zwłokę w zaspokajaniu potrzeb, niestabilność, brak spójności w zachowaniu.
Oczywiście istnieją również osoby o średnim stopniu samokontroli.
Nie każdego człowieka da się jednak umieścić w danej grupie. Można bowiem spotkać osoby o zmiennym stopniu samokontroli. U osób charakteryzujących się tzw. sztywną formą samokontroli spotyka się różnorodne przejawy napięcia – złe samopoczucie, wewnętrzny niepokój, skłonność do zapadania na choroby psychosomatyczne. U takich osób dochodzi czasem do nagłej utraty samokontroli. Wyraża się to w formie gwałtownych wybuchów emocjonalnych, załamania, dezorganizacji czynności.

Meg · Gość

Wg. Teorii Rogersa:

Ja – część pola fenomenologicznego, (czyli całości osobistego doświadczenie człowieka). Zorganizowana, spójna całość pojęciowa składająca się ze spostrzeganych własności ‘ja”, czyli samego siebie, oraz ze spostrzeganych relacji miedzy „ja” a innymi i między „ja” a różnymi aspektami życia.

Ja realne (struktura ja) – czyli ja, takie, jakim jest.
Ja idealne –wymarzony obraz siebie. Składają się na nie reprezentacje i znaczenia ważne dla danego człowieka i wysoko przez niego cenione

Jeśli doświadczenia danej osoby tworzące jej „ja” odzwierciedlają dokładnie doświadczenia organizmu, to ta osoba jest przystosowana, dojrzała. Taka osoba akceptuje wszystkie doświadczenia organizmu, bez poczucia zagrożenia i lęku.

Niezgodność pomiędzy ja a organizmem prowadzi do poczucia zagrożenia i niepokoju.

Inne przejawy zgodności / niezgodności:
1. Pomiędzy rzeczywistością subiektywną (polem fenomenologicznym) a rzeczywistością zewnętrzną (światem takim, jaki jest)
2. Ja realne a ja idealne -gdy duża rozbieżność to jednostka niezadowolona z siebie i nieprzystosowana

Ja pozostaje pod wpływem środowiska, szczególnie środowiska społecznego.
Ocenianie jednostki przez innych ludzi, szczególnie w czasie jej dzieciństwa wpływa na powstanie rozbieżności pomiędzy doświadczeniami ja !!!

Gdyby oceny innych osób miały wyłącznie pozytywny charakter (bezwarunkowa akceptacja) to nie powstawałaby rozbieżność pomiędzy organizmem a ja.
Doświadczenia nie aprobowane są zwykle wyłączane z obrazu ja, nawet gdyby mogły wnieść cenne doświadczenie. Dziecko stara się być takie, jakim chcą je widzieć inni, zamiast być takim, jakie jest.
W trakcie dzieciństwa obraz ja staje się coraz bardziej zafałszowany na skutek oceniania ja przez innych ludzi.

Rogers wskazuje, że ludzie często starają się podtrzymać obraz ja, który jest całkowicie niezgodny z rzeczywistością. Np. osoba przekonana o swojej bezwartościowości będzie skłonna wykluczać ze świadomości wszelkie fakty niezgodne z tym obrazem ja, lub tak je interpretować, aby były zgodne (np. gdy awansuje to może uznać, że szef zrobił to z litości).