pytania na egzamin magisterski SWPS

Maxivitt

Co to jest „inteligencja”? Omów różne rozumienie inteligencji na podstawie wybranych koncepcji.

Agata · Gość

Co to jest „inteligencja”? Omów różne rozumienie inteligencji na podstawie wybranych koncepcji.

Inteligencją nazywamy zdolność przystosowania się do okoliczności dzięki dostrzeganiu abstrakcyjnych relacji, korzystaniu z uprzednich doświadczeń i skutecznej kontroli nad własnymi procesami poznawczymi. Omówię zagadnienie inteligencji w świetle Czynnikowej koncepcji inteligencji powstały one w odpowiedzi na pytanie o wewnętrzną strukturę pamięci. Zastanawiano się czy inteligencja jest jedną czy wieloma zdolnościami. Jeśli jest ich wiele to, jakie są relacje między nimi. Jedne modele zakładają niezależność poszczególnych zdolności - inne hierarchizują je.
Koncepcję tę stworzył w 1972 roku Charles Spearman. Po przeprowadzeniu licznych badań doszedł on do wniosku, że istnieje naczelna zdolność intelektualna, którą nazwał czynnikiem g i określona liczba specyficznych zdolności, które nazwał czynnikami s .
Następnie opracował metodę dzięki, której można obliczyć korelacje między czynnikiem g a wynikami w konkretnym teście. Teoria ta nisiła nazwę dwuczynnikowej.

Gość · Wysłany: Sob 17:35, 11 Mar 2006 Temat postu:

2 część do tego pytania dopisze wieczorem jak znajdę coś więcej.

rooles · Dołączył: 09 Lut 2006 Posty: 15 Przeczytał: 0 tematów

jkrupa

Psychologiczne teorie inteligencji powstały w odpowiedzi na pytanie o charakter i źródła różnic indywidualnych w zakresie poziomu wykonywania zadań umysłowych.
Zauważono że ludzie różnią się między sobą sprawnością myślenia, rozumowania i rozwiązywania problemów. Różnice te są względnie stałe i ujawniają się w rozmaitych sytuacjach i typach zadań. Między osobnicze zmienność i wewnątrz osobnicza stałość ludzkich sprawności intelektualnych to fakty, które skłoniły psychologów do wniosku, że istnieje ukryta cecha za nie odpowiedzialna zwana inteligencją.

Ważne nazwiska:
Francis Galton (1822-1911)- zapoczątkował badania empiryczne nad zdolnościami wprowadził pierwsze testy.

Alfred Binet (1857- 1911) –opracował testy do diagnozy dzieci opóźnionych w rozwoju umysłowym, niezdolnych do korzystania z nauki w szkołach publicznych.

Wiliam Stern – wprowadzi pojęcie ilorazu inteligencji, rozumianego jako iloraz wieku umysłowego dziecka do wielu życia, pomnożony przez 100. Jego zasługą było również upowszechnienie tezy, że istotnym przejawem inteligencji jest umiejętność przystosowania się do nowych okoliczności i zadań.

Istnieje wiele definicji inteligencji i podejścia do niej w zależności od koncepcji teoretycznych.
Inteligencja to zdolność przystosowania się do okoliczności dzięki dostrzeganiu atrybucyjnych reakcji, korzystaniu z uprzednich doświadczeń i skutecznej kontroli nad własnymi procesami poznawczymi ( Nęcka, 2000; w Strelau t.II, str.726)

Teorie inteligencji: (Strelau,1995)
- Oparte na analizie czynnikowej tzw. teorie strukturalne. (Spearman)
- Hierarchiczne teorie inteligencji
- Rozwojowa teoria inteligencji Piageta
- Teorie zdolności oparte na koncepcji działania
- Teorie biorące za punkt wyjścia podstawowe założenia teorii informacji.

Czynnikowe koncepcje inteligencji = modele strukturalne. ( Spearman)
Najbardziej popularna teoria dwóch czynników została stworzona przez Spermana i opisana w książce „The abilities of men” w 1927 roku. Mówi ona, że człowiek posiada ogólną zdolność umysłową, którą określana symbolem g (general) – nazywa inteligencją ogólną. Pozostałe czynności są specyficzne s (specific)- zwane zdolnościami specjalnymi. CZYLI : istnieje jeden czynnik g i bliżej nieokreślona liczba czynników s.
Najlepiej inteligencje ogólna badają zadania angażujące takie procesy umysłowe, jak rozumowanie i wnioskowanie. Teoria dwuczynnikowa wykorzystuje analizę czynnikową, czyli dużą ilość zjawisk (cech) redukuje się do mniejszej liczby bardziej podstawowych (pierwotnych) cech, zwanych od tej metody czynnikami.
Krytycy teorii dwuczynnikowej, stosując również metodę czynnikową doszli do wniosku że na strukturę inteligencji składa się więcej niż jeden czynnik g. W ich poglądach wystąpiły jednak różnice nie tylko co do liczby i jakości czynników inteligencji, ale również co do tego w jakim stosunku do siebie pozostają wyodrębniane czynniki. Rozwiązanie taj ostatniej kwestii zależy od rodzaju zastosowanej metody analizy czynnikowej i szły w dwóch podstawowych kierunkach: hierarchicznych teorii inteligencji i teorii opartych na czynnikach równorzędnych (patrz: Strelau (1995) Temperament i inteligencja str 94) .

Hierarchiczne teorie inteligencji
Hierarchiczna struktura inteligencji polega na tym, że im niższy stopień w tej strukturze bierzemy pod uwagę, tym bardziej specyficzne i liczne są wyodrębnione czynniki.
Do najbardziej znanych teorii hierarchicznych należą koncepcje P.E Vernona, C.Burta i R.B Cattella.
P.E.Vernon (1961) twierdzi ze struktura inteligencji składa się z 5 poziomów. Na szczycie znajduje się czynnik g na niego składają się dwa czynniki grupowe: uzdolnienia werbalne (W) i uzdolnienia praktyczne (P). Te dzielą się na bardziej specyficzne czynniki grupowe. W obrębie czynnika uzdolnień werbalnych W- są 3 czynniki: słowny (S), liczbowy (L), szkolny (E). Natomiast w skład czynnika uzdolnień praktycznych uzdolnień (P) wchodzą: sprawność mechaniczna (M) zdolności przestrzenne (O) i zdolności manualne (R). Wyodrębnione na tym poziomie czynniki składają się z bardziej specyficznych występujących w hierarchii piętro niżej. Na poziomie najniższym znajdują się czynniki najbardziej specyficzne, odrębne dla poszczególnych czynności. Teoria 4-stopiniowej hierarchicznej struktury inteligencji wg Burta (1949) jest podobna do tej wg. Vernona.
Największe zainteresowania wzbudziła teoria Cattella opublikowana w sposób najbardziej systematyczny w 1971 roku w dziale: Abilities:their structure,growth and action. Autor wyodrębnił dwa podstawowe czynniki zdolności ogólnych- tzw. inteligencję płynną i inteligencję skrystalizowaną.-które składają się razem na Spermanowskai czynnik g.
Inteligencja płynna- to zdolność do dostrzegania złożonych relacji między symbolami i wykonywania manipulacji na symbolach, niezależnie od doświadczenia osobniczego i znaczenia owych symboli. // Zależy głównie od genetycznie zdeterminowanych struktur i funkcji mózgu. Zmiany w niej mają charakter rozwojowy. Ujawnia się najbardziej w rozwiązywaniu testów niewerbalnych, polegających na ujmowaniu stosunków między obiektami (elementami) uzupełnianie serii, klasyfikowanie obiektów, dostrzeganie analogii –np. skala Ravena
Inteligencja skrystalizowana- to dysponowanie wiedzą i umiejętnościami ważnymi w danym kontekście kulturowym. // Rozwija się na kanwie inteligencji płynnej w wyniku uczenia się i nabywania doświadczenia. Jest ona w dużej mierze zdeterminowana kulturowo. Do pomiaru tak rozumianej inteligencji służą testy inteligencji np. Bineta-Simona. Na ich podstawie dokonujemy pomiaru zdolności werbalnych, liczbowych, jak też zdolności rozumowania opartego na wyuczonych zadaniach logiki. Inteligencja skrystalizowana będąca wynikiem interakcji czynnika inteligencji płynnej i kumulacji doświadczenia osobniczego, rozwija się do wieku starczego.

Rozwojowa teoria inteligencji Piageta
Punktem wyjścia teorii Piageta było założenie że inteligencja stanowi rozwiniętą formę adaptacji biologicznej. Rozwój umysłowy polega na coraz lepszym przystosowaniu, któremu towarzyszy wzrost złożoności i efektywności struktur poznawczych, czyli utrzymaniu równowagi między dwoma podstawowymi procesami –asymilacji i akomodacji. Są one ze sobą związane i występują we wszystkich okresach rozwoju poznawczego.
Asymilacja to włączanie(przyswajanie) świata zewnętrznego do już ukształtowanych struktur poznawczych. W trakcie tego procesu czynności i struktury poznawcze akomodują się (dostosowywują) do przedmiotów asymilowanych.
Akomodacja – to proces zmian polegający na modyfikacji już istniejących struktur tak, aby umożliwić lepsze przystosowanie, adekwatnie do wymagań środowiska.
Dzięki zwiększającej się złożoności i stałości struktur poznawczych wzrasta zdolność przystosowawcza. Strukturalizacja procesów poznawczych stanowi niejako wewnętrzny aspekt tej zdolności.
W pierwszym okresie rozwojowym struktury poznawcze kształtują się na gruncie odruchów bezwarunkowych , stanowiących struktury odziedziczone.
Inteligencja człowieka to swoistego rodzaju aktywność polegająca na kształtowaniu i organizacji struktur poznawczych powstających wskutek ciągłego procesu utrzymywania równowagi między asymilacją i akomodacją.
Wskutek tego procesu tworzy się hierarchia coraz bardziej skutecznych i złożonych struktur poznawczych zwanych schematami. Składają się one na to, co nazywamy wiedzą człowieka. Struktury poznawcze rozwijają się pod wpływem doświadczeń w procesie interakcji jednostki ze środowiskiem.

Piaget wyróżnia cztery podstawowe okresy:
Stadia przechodzą jedne w drugie w sposób ciągły.
Sensoryczno - motoryczny (do 2 roku życia)- kształtuje się inteligencja praktyczna. W okresie tym dominują czynności odruchowe, które generalizują się na szeroki zakres przedmiotów, osób i sytuacji. Brak dobrze rozwiniętej pamięci trwałej- reakcja na aktualnie spostrzegane obiekty i wykonywane czynności. W tym okresie kształtuje się ważne dla rozumienia świata pojęcie istnienia.
Przedoperacyjny (od 2 do 7)- intensywny rozwój języka, posługiwanie się nim ma charakter głównie funkcjonalny. Przyswajanie znaków konkretnych symboli. Wyobrażenia stanowią główną wewnętrzną reprezentację świata zewnętrznego. Rozumowanie jest oparte na zdarzeniach zewnętrznych, konkretnych nie na operacjach logicznych.
Operacji konkretnych (od 7 do11-12 lat)- rozwiązywanie zadań konkretnych, przyswajanie pojęć logicznych np. pojęć identyczności, odwracalności. Typowe są dla tego wieku procesy rozumowania polegające na manipulowaniu przedmiotami i na osadzeniu i aktualnych zdarzeniach umożliwiają dzieciom przyswojenie takich pojęć jak starość, przyczynowość, kolejność.
Operacji formalnych ( od 11-12 lat do 15 roku życia) Rozwój myślenie abstrakcyjnego. Inteligencja werbalna, przejawiająca się w myśleniu hipotetyczno-dedukcyjnym, stanowi wyraz najwyższego poziomu przystosowania.

Ważne
Koncepcje czynnikowe- (pomiar psychometryczny)ilościowy wzrost zdolności umysłowych
U Piageta rozwój inteligencji na charakter jakościowy ( pojęcie aktywności- kształtowanie się nowych struktur poznawczych).

Bibliografia:
Strelau, J. (1995) Temperament i inteligencja. Warszawa. PWN; str. 83
Nęcka, E. (2000) Inteligencja W: Psychologia. Podręcznik akademicki tom II. J. Strelau Gdańsk, GWP
Strelau, J. (1997) Inteligencja człowieka. Warszawa. Wydawnictwo „Żak”.

gosc Barbara · Gość

Chciałabym zdobyc interpretacje do kwestionariusza osobowości R. B. Cattela (mam same pytania)? Prosze o wskazowki, gdzie moge jej szukac (a moze ktos dysponuje interpretacją wynikow i moglby sie "podzielic" Smile

pelmo · Dołączył: 18 Wrz 2006 Posty: 6 Przeczytał: 0 tematów

Jest to zdolność przystosowania się do okoliczności dzięki dostrzeganiu abstrakcyjnych relacji, korzystaniu z uprzednich doświadczeń i skutecznej kontroli nad własnymi procesami poznawczymi. 1. Czynnikowa teoria inteligencji – prekursorem był Charles Spearman (1927), który na podst. badań w szkołach wiejskich, na dzieciach (analiza czynnikowa zadań percepcyjnych oraz oceniania przez kolegów „zdrowego rozsądku”) stworzył dwuczynnikową teorię inteligencji, która zakładała istnienie czynnika „g” (generalny) i pewnej liczby zdolności specjalnych, zwanych czynnikami „s”(specyficzne). Zdaniem Spearmana dla każdego zadania bądź czynności można określić proporcję udziału czynnika „g” i czynnika „s”. Jeśli proporcja układa się na korzyść czynnika „g”, zadanie mierzy raczej inteligencje ogólną. Jeżeli na korzyść czynnika „s” to zadanie mierzy specyficzną zdolność. Spearman uważał, że czynnik „g” jest zdolnością do wykonywania 3 podst operacji umysłowych: nabywania doświadczenia, edukcji relacji i edukcji korelatów. Uważał też z drugiej strony, ze układ nerwowy dysponuje pewną stałą ilością energii, która może by przydzielana różnym zadaniom. Organizm zawsze wydatkuje pewna stałą ilość energii mentalnej a jej przydział do poszczególnych zadań zależny od naszej woli. Jest on zatem prekursorem teorii poznawczych. Spearman miał wielu następców. Wszystkie modele zakładały istnienie inteligencji ogólnej. Wszystkie też były rezultatem posługiwania się przez badaczy analizą czynnikowa. 2. Poznawcze koncepcje inteligencji – Robert Sternberg (1977) wychodząc od analizy składników procesu intelektualnego, stworzył triadową teorię inteligencji. Należą do niej 3 subteorie: 1. Subteoria komponentową (opisuje inteligencję jako wew proces poznawczy, polegający na działaniu składników wykonawczych. Proces ten znajduje się pod nadzorem składników nadrzędnych, czerpie zaś z efektów działania składników nabywania wiedzy); 2. Subteoria doświadczeniowa (opisuje sposób funkcjonowania wyróżnionych wyżej trzech grup składników w sytuacjach o zróżnicowanym poziomie nowości w stosunku do dotychczasowych doświadczeń. O inteligencji człowieka świadczą 2 składniki: skuteczność działania w syt nowych i tempo automatyzowania czynności poznawczych.); 3. Subteoria kontekstualna (opisuje sposób działania składników inteligencji w realnych sytuacjach życiowych, decydujących o inteligencji praktycznej i społecznej)