pytania na egzamin magisterski SWPS

Besos · Dołączył: 19 Mar 2009 Posty: 2 Przeczytał: 0 tematów

36. Atrybucje międzygrupowe: podstawowe zależności

Teoria Fritza Heidera (1958) - Podwaliny pod wszystkie kolejne teorie atrybucyjne

Teorie atrybucji należą do podejść poznawczych w psychologii, które oparte są na podstawowym założeniu, że sytuacje lub bodźce (S) nie wywołują bezpośrednio reakcji (R), takich jak zachowania czy emocje, lecz między bodźcami i reakcjami pośredniczą procesy poznawcze.
Teoria atrybucji bada w jaki sposób jednostki wybierają, przetwarzają, pamiętają informacje oraz jak te informacje są wykorzystywane do wyciągania wniosków dotyczących przyczyny jakichś zdarzeń, oraz jakie są tego psychologiczne następstwa.
Teoria atrybucji = naiwne teorie przyczynowości. Jak ludzie wyjaśniają zachowania swoje i innych ludzi.

Podstawowe teorie atrybucji
Teoria Fritza Heidera (1958)
Teoria odpowiednich wniosków (Correspondent Inference Theory) Jonesa i Davisa (1965)
Teoria autoatrybucji Daryla Bema
Sześcian atrybucyjny Harolda Kelleya
Model Stanów Nienormalnych (Abnormal Conditions Model) Hiltona
Teoria rodzajów przyczyn Ariego Kruglanskiego

Typowe błędy w procesie atrybucji
- podstawowy błąd atrybucji – pojęcie wprowadzone do psychologii społecznej przez Lee Rosa. Opisuje powszechną skłonność do wyjaśniania zachowania obserwowanych osób w kategoriach przyczyn wewnętrznych i stałych (np. cech charakteru) przy jednoczesnym niedocenianiu wpływów sytuacyjnych, zewnętrznych.
- efekt fałszywej powszechności – przyjmowanie założenia, że inni ludzie podzielają nasze postawy i zachowania. Tym samym zachowania inne od naszych oceniamy jako odbiegające od normy
- egotystyczne atrybucje sukcesu i niepowodzenia – przypisywanie własnego sukcesu czynnikom wewnętrznym, a niepowodzenia czynnikom zewnętrznym

Atrybucje międzygrupowe badają jak członkowie jednej grupy wyjaśniają swoje zachowanie i wyniki zachowań takich jak sukces lub niepowodzenia, oraz jak te atrybucje różnią się od atrybucji dokonywanych w odniesieniu do zachowań członków innej, obcej grupy. Grupą obcą może być płeć przeciwna, reprezentanci inne narodowości, wyznania, rasy itd.

Pierwsze badanie dotyczące atrybucji międzygrupowych, przeprowadzono w Indiach (Taylor, Jaggi 1974). Zmienną grupową była płeć. Wnioski z badań były tożsame z teorią atrubycji w ogóle – społecznie pożądane zachowanie członka grupy własnej częściej przypisywano przyczynom wewnętrznym niż identyczne zachowania członków grupy obcej. Natomiast społecznie niepożądane zachowania członka grupy własnej w mniejszym stopniu wyjaśniano czynnikami wewnętrznymi, a to samo zachowanie członków grupy obcej przypisywano właśnie przyczynom wewnętrznym.

Kolejne badania (Maas, Salvi, Arcuri, Semim 1989) potwierdziły występowanie zjawiska faworyzowania swojej grupy w procesie dokonywania atrybucji.
Jednakże gdy własne grupa jest np. „upośledzoną” mniejszością etniczną czy społeczną, a grupę obcą uważa się za budzącą powszechny szacunek większości społeczeństwa wówczas atrybucje międzygrupowe dokonywane przez członka grupy „upośledzonej” mogą być mniej przychylne dla grupy własnej na rzecz grupy obcej.
Popełniane w międzygrupowych atrybucjach przyczynowych błędy mają konsekwencje dla reakcji emocjonalnych wobec członków grupy własnej i grupy obcej. Islam i Hewstone (1993) odkryli, że tendencja do przypisywania sukcesu członków grupy własnej czynnikom wewnętrznym maksymalizuje poczucie dumy.
Ta tendencyjność atrybucji międzygrupowych wyjaśnia dlaczego konflikty międzygrupowe występują tak powszechnie i są tak trudne do zniwelowania i wyeliminowania – wewnętrzna atrybucja działań negatywnych i zewnętrzna atrybucja działań pozytywnych członków grupy obcej umacniają negatywną opinię o członkach tej grupy, oraz umacniają pozytywną opinię o członkach grupy własnej. To prowadzi do utrwalania się negatywnych stereotypów grupy obcej i utrzymywania się zadawnionych konfliktów między grupami.

Forsterling, F. Atrybucja. Podstawowe teorie, badania i zastosowanie, GWP

Daniel · Gość

>Atrybucje międzygrupowe badają jak członkowie jednej grupy wyjaśniają swoje

"badają"? Laughing

Daniel · Gość

Atrybucja – wyjaśnienie przyczyn swoje bądź cudzego zachowania tworzone przez świadka tego zachowania.
Grupa – dwie lub więcej osób przebywających w tym samym miejscu w tym samym czasie.
Grupa niespołeczna - dwie lub więcej osób przebywających w tym samym miejscu w tym samym czasie, lecz niewspółpracujących ze sobą.
Grupa społeczna – dwie lub więcej osób współdziałających ze sobą oraz współzależnych od siebie w ten sposób, że w zaspokojeniu potrzeb i osiągnięciu celu muszą na sobie polegać.

Procesy grupowe:

1. Facylitacja społeczna – napięcie wynikające obecność obecności innych osób możliwości oceny naszego działania, obecność czego rezultatem jest lepsze wykonanie łatwiejszych zadań, lecz gorsze wykonanie zadań trudniejszych.
Dlaczego obecność innych wywołuje pobudzenie innych?
a) w obecności innych osób znajdujemy się w stanie większej gotowości, stanie czujności;
b) lęk przed oceną;
c) w trakcie wykonywania zadania występują pewne zakłócenia, które utrudniają nam koncentrację (hałasy, obecność innych osób)

2. Próżniactwo społeczne.

3. Deindywiduacja – utrata normalnej kontroli nad zachowaniem, co prowadzi do wzrostu impulsywności i patologiczności czynów. Dochodzi do niej szczególnie wtedy, gdy tłum jest liczny, ludzie w nim czują się bardziej anonimowi, zmniejsza się odpowiedzialność za własne czyny oraz obniża samoświadomość i koncentracja na normach społecznych.

Facylitacja społeczna
Efekt wzrostu poziomu wykonania zadań wywołany samą obecnością innych.
Niektóre badania pokazują efekt odwrotny od facylitacji, czyli hamowanie społeczne. Pessin w swoich badaniach zaobserwował pogorszenie się uczenia w obecności innych. Według Zająca, obecność innych podnosi poziom pobudzenia, motywację. Wysokie pobudzenie i motywacja zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się rekcji dominujących silnie utrwalonych. Obecność innych powinna, zatem poprawiać poziom wykonania zadań prostych i dobrze wyuczonych, a obniżać poziom wykonania zadań trudnych i nowych. W przypadku zadań trudnych i nowych może wystąpić efekt hamowania społecznego. Powstało pytanie czy sama obecność innych osób powoduje facylitację i zahamowanie, czy też musza te osoby obserwować, a więc móc oceniać osobę wykonującą zadanie. Według wyników badania Cottrela dowodzą, że sama obecność nie wystarczy by wystąpiły te dwa efekty. Pobudzenie wywołuje, bowiem dopiero świadomość, że jest się ocenianym. Inni badacze, wskazują jednak, że te dwa efekty występują również w sytuacjach, gdzie osoby badane nie mają powodów do oczekiwania oceny. Baron postuluje, że źródłem pobudzenia jest konflikt miedzy dwiema tendencjami: do skupiania uwagi na zadaniu i do zwracania uwagi na innych.. Eksperymenty wykazują, że wpływ obecności innych na poziom wykonania zanika w warunkach, których nie ma żadnych powodów, by badani zwracali uwagę na pozostałe osoby, a zatem gdy nie ma konfliktu uwagi powodującego pobudzenie.

Konformizm
Konformizm jest to dostosowanie przez ludzi swoich postaw, przekonań i zachowań do norm społecznych przyjętych w grupie. Czynnikami nasilającymi konformizm są:
- wielkość grupy – im większa grupa tym mniejszy wpływ, być może, dlatego że maleje wiarygodność grupy, zdania są podzielone i różne opinie,
- aktywizacja normy – są dwa rodzaje norm: opisowe, (co większość ludzi w danej sytuacji robi) i nakazowe, (co w danej sytuacji jest aprobowane a co nie). Gdy ludzie zachowują się sposób społecznie pożądany, można wzmocnić to zachowanie poprzez normę opisową (zwrócić uwagę, że inni też tak się zachowują. W innych sytuacjach lepszym sposobem uzyskania aprobowanego zachowania jest wzbudzenie normy nakazowej (zwrócenie uwagi jak powinien się zachować),
- przedmiot normy – większy konformizm występuje, gdy przedmiotem są fakty, rzeczywistość obiektywna. Jeśli chodzi o sądy i preferencje konformizm jest mniejszy. Konformizm jest także silniejszy, gdy dotyczy spraw niejasnych i niepewnych a redukcja tej niepewności wydaje się członkom grupy ich własnym dziełem (Sherif),
- atrakcyjność grupy i różnorodność poglądów – ludzie SA bardziej konformistyczni wobec tych, których lubią i wobec grup, które są bardziej atrakcyjne. Nawet jedna osoba o odmiennym zdaniu może sprawić, że konformizm w grupie spadnie (eksperyment Ascha: ocenianie długości linii).
Ludzie zachowują się konformistycznie, ponieważ;
- chcą mieć trafny ogląd świata (informacyjny wpływ społeczny),
- chcą być lubiani przez innych (normatywny wpływ społeczny).
Na koniec warto dodać, że nie wszyscy ludzie zachowują się konformistycznie. W badaniu Ascha jedna czwarta badanych nie poddała się ani razu. Zachowanie konformistyczne zapewnia aprobatę społeczną, ale powoduje utratę części własnej tożsamości i unikalności. Występuje również wpływ mniejszości na większość. Mniejszość wpływa na zakres przetwarzanych informacji, rozszerza horyzonty, poszerza koncentracje na faktach opiniach czy zdarzeniach.
Wpływ w grupie

1.1. Rozproszenie odpowiedzialności
Eksperymenty psychologiczne pokazały, że szansa otrzymania pomocy jest większa, gdy jest mniej świadków wypadku. Dzieje się tak, ponieważ przypadku wielu świadków następuje rozproszenie odpowiedzialności

2. Próżniactwo społeczne
Ludzie pracujący w grupie często pracują mniej wydajnie, niż w samotności. Spada motywacja poszczególnych osób do pracy. Utrudniona jest koordynacja pracy jednostek. Zjawisko to znika, gdy pojawia się możliwość zidentyfikowania indywidualnego wkładu jednostki we wspólny wynik.

Grupowe podejmowanie decyzji
Efektywność decyzji podjętych przez grupę zależy od typu zadania, które ma ona rozwiązać.
Zadania addytywne – wszyscy członkowie grupy wykonują w zasadzie ten sam rodzaj pracy, a produkt końcowy (lub działalność grupowa) jest sumą wkładu pracy wszystkich jej członków. Grupy, które pracują nad zadaniem addytywnym tak długo są lepsze w pracy w porównaniu z pojedynczymi osobami, jak długo każdy z członków wnosi odpowiedni wkład pracy. Może jednak ujawnić się próżniactwo społeczne.
Zadania koniunktywne – działanie grupy jest uzależnione od najmniej sprawnego członka „słabego ogniwa w łańcuchu”. Praca każdego członka jest uzależniona od pozostałych osób. Grupa wykonująca zadanie koniunktywne gorzej wykonuje zadanie od pojedynczych osób, ponieważ najsłabszy członek obniża działanie grupy do swojego poziomu.
Zadanie dysjunktywne – działanie grupy jest określane poprzez najlepszego członka grupy. Utalentowana jednostka uzyskuje przewagę nad resztą grupy, podwyższając wynik możliwy do uzyskania przez osoby przeciętne i słabe. W przypadku takich zadań grupy mają przewagę nad jednostkami.
We współpracującej grupie mogą pojawić się aspekty utrudniające rozwiązanie problemu, zjawisko to nazywane jest stratą ponoszoną w toku procesu. Strata taka może nastąpić, gdy:
- najbardziej kompetentny członek będzie miał niski status w grupie,
- występują problemy w komunikacji wewnątrz grupy (ludzie nie słuchają się, zdominowanie dyskusji przez jednostkę)
- zadanie nie ma jasnego, jednoznacznego rozwiązania.
Innym powodem pogorszenia się działania grupy jest niepowodzenie w dzieleniu się wiedzą. Aby podjąć najlepszą decyzję grupa musi połączyć swe siły.
W pracy grupowej często wykorzystywana jest burza mózgów. Nie zawsze jednak wyniki uzyskane w wyniku burzy mózgów są lepsze od wyników uzyskiwanych przez pojedyncze osoby. Dzieje się tak, ponieważ w grupie w danym momencie może mówić tylko jedna osoba, reszta słuch. Ludzie często zapominają, co chcieli dodać lub, jakie oni mieli pomysły. Często, podczas gdy mówi jedna osoba, reszta się dekoncentruje i myśli o sprawach niezwiązanych z problemem. Aby uskutecznić burze mózgów, należy zapewnić uczestnikom przejście treningu w tym zakresie, stworzyć możliwość poszukiwania pomysłów jeszcze przed spotkaniem w grupie oraz umożliwić im robienie notatek dotyczących własnych i cudzych pomysłów zgłaszanych w trakcie spotkania.

Myślenie grupowe
Teoria opracowana przez Irvinga Janisa, dotycząca podejmowania decyzji grupowych. Myślenie grupowe zdefiniował jako sposób myślenia, w którym dążenie do zachowania grupowej spójności i solidarności jest ważniejsze od realistycznego liczenia się z faktami. Myślenie grupowe występuje tylko w ściśle określonych warunkach:
- duża spójność grupy – grupa zapewnia prestiż i jest atrakcyjna, więc ludzie chcą do niej należeć
- izolacja grupy – grupa jest wyizolowana, chroniona przed alternatywnymi poglądami
- autorytarny przywódca – przywódca kontroluje dyskusje w grupie oraz wyraźnie przedstawia swoje życzenia
- silny stres – członkowie odczuwają zagrożenie dla grupy
- słabo wypracowane sposoby podejmowania decyzji – brak standardowych metod rozpatrywania alternatywnych poglądów.
Symptomy myślenia grupowego:
- złudzenie odporności na ataki – grupa odczuwa swoją nieomylność siłę
- przekonanie o moralnych racjach grupy: „Bóg jest z nami”
- stereotypowe spostrzeganie przeciwników
- autocenzura
- nacisk na dysydentów, aby podporządkowali się większości
- złudzenie jednomyślności
- strażnicy jednomyślności – członkowie grupy chronią przywódcę przed odmiennymi poglądami
W wyniku myślenia grupowego ludzie często podejmują błędne decyzje, ponieważ:
- nie analizują alternatywnych poglądów,
- lekceważą określanie ryzyka dla preferowanych rozwiązań
- opierają się na niepełnej informacji
- nie mają planu działania na wypadek niepowodzenia.

Polaryzacja grupowa
Kolejnym zjawiskiem dotyczącym grupowego podejmowania decyzji jest polaryzacja grupowa. Polega ona na tym, że grupa zawsze podejmuje bardziej skrajne decyzje, niż początkowe inklinacje członków. Grupa wzmacnia początkowe skłonności swoich członków ku zwiększonemu ryzyku bądź ku zwiększonej ostrożności, w zależności od wyjściowych preferencji członków. Polaryzacja grupowa powstaje w wyniku działania czynników poznawczych motywacyjnych. Gromadzone są nowe informacje, które polaryzują decyzję. W celu zdobycia sympatii ludzie podzielają stanowiska częściej wymieniane oraz bardziej skrajne.
Wzajemne wpływy większości i mniejszości
Wpływ mniejszości na większość może być skuteczny dzięki dwóm strategiom.
Konsekwentne odstępstwo (Moscovc) : mniejszość wywiera skuteczny wpływ, jeżeli jest silnie zaangażowana w swoje poglądy, jeżeli jest konsekwentna (nie zmienia swoich poglądów i jest jednomyślna), jeżeli pozostaje otwarta na argumenty większości, choć potrafi publicznie i dobrowolnie stanąć w obronie własnych poglądów i nie ugiąć się pod presją.
Dwufazowa strategia działania mniejszości (Hollander) : W pierwszej fazie odstępcy zachowują swoje poglądy dla siebie, a na zewnątrz ulegają większości, w celu zyskania jej zaufania i akceptacji. Dopiero później, gdy nadejdzie właściwa chwila, ujawniają swoje poglądy sprzeczne z opiniami większości, którą łatwiej będą mogli przekonać dzięki uprzednio zyskanemu zaufaniu.
Mniejszość jest skuteczniejsza ponieważ znalezienie się w niezgodzie z mniejszością wywołuje bardziej kontrolowane procesy przetwarzania informacji, podczas gdy znalezienie się w niezgodzie z większością eyeołuje przetwarzanie bardziej automatyczne, częściej posługujące się heurystykami.
Źródło: Pytanie 23 oraz Wojciszke roz.11